İRAN’DA TAAROF (TARUF) GELENEĞİ
Her ülkenin kendisine sosyal hayatına etki eden özgü adetleri, gelenekleri vardır. İran’da bu konuda bilinmesi ve keşfedilmesi gereken başta gelen gelenek taarof (taruf) geleneğidir. İran’da gezilecek yerler, İran’da yenilecek yemekler gibi konuları araştırırken İran kültürü ile ilgili araştırma yapmak da önemli.
Gelin İran’da taarof (taruf) geleneği neymiş kısaca bakalım.
İran’a Hoşgeldiniz!
İran topraklarına ayak bastınız. Hoş geldiniz! Belki havalimanındasınız, taksiye biniyorsunuz ve kalacağınız otele gidiyorsunuz. Taksicinin Türkçe bilme ihtimali çok yüksek. Bu sayede sohbet etme şansınız da oluyor. Otelin önünde taksi duruyor. Ücretini uzatıyorsunuz fakat taksici “konak ol, kabul olmaz” diyor. Şaşırıyorsunuz, içinizden “Ne kadar iyi insanlar var” deyip, teşekkür ettikten sonra taksi ücretini ödemeden iniyorsunuz. Ve büyük bir hata yapıyorsunuz. Evet, sakın böyle bir şey yapmayın. Taksi sadece bir örnek. Marketten su alırken bile buna rastlayacaksınız. Size sadece “taarof” (taruf) yapılıyor.
Taarof (Taruf) Nedir?
Asıl İran’a şimdi hoş geldiniz. Taarof (taruf), İran’da gezeceksekseniz öğrenmeniz gereken ilk şeylerden biri. Farslara özgü bu adet sadece İran’da var. Biz başka bir ülkede görmedik. Taarof (taruf), İran’da sosyal ilişkileri belirleyen en önemli adetlerden biri. Türkçe karşılığını günlük dille özetleyecek olursak; “İstemem, yan cebime koy” diyebiliriz. Ancak bilimsel bir bakış açısı ile bakarsak aslında yapmak istediğinin ya da hissettiğinin tersini ifade etmektir taarof (taruf).
Mesela bir misafirliğe gittiniz size yemek teklif edildi ya da çay ikram edildi. Önce birkaç kere ret etmeniz gerekiyor. Bu sırada ev sahibi de size ısrar ediyor. Bir süre devam eden bu ritüelden sonra kabul edebilirsiniz. Size teklif edilen şeyi iki üç kez ret edip, öyle kabul etmelisiniz. Karşılıklı bir saygı gösterisi olarak İran’da algılanıyor ve sosyal ilişkiler için çok önemli.
Minnesota Üniversitesi’nde Ortadoğu uzmanı William O Beeman’a göre taarof’ta (taruf) temel konsept ‘alttan almak’ şeklinde ifade edilebilir. “Kişiler karşıdakinin statüsünü yükseltmeye, kendi statülerini düşürmeye çalışır. İran gibi hiyerarşiye dayalı bir toplumda bu davranış “sosyal istikrar sağlar, zira iki taraf da bunu yaptığında eşitlik sağlanmış olur”.
İran’a ilk geldiğiniz zaman kimin taarof (taruf)yaptığını, kimin yapmadığını anlamanız zor olabilir. Yerel halkla iç içe oldukça artık çok kolay bir şekilde kimin taarof (taruf) yaptığını, kimin yapmadığını ayırabileceksiniz. Zaten gerçekten samimi olanlar “Taarof yapmıyorum” diye ekliyor.
Taarof (taruf) önemli bir gelenek… İran’ı ziyaret edecekseniz taarof (taruf) geleneğini iyi anlamalı; misafirperver İran halkının adetlerine saygı duymalısınız.
İran’la ilgili aklınıza takılan her soruyu yorum bırakarak ya da bize e-posta atarak bize sorabilirsiniz.
İran gezi yazılarımıza ulaşmak için tıklayabilirsiniz.
İlgili Yazılar
BİSİKLETLE İRAN: BİR TÜRK ŞEHRİ TEBRİZ
İRAN PARA BİRİMİNİ TANIYALIM
